ฤดูหนาว…พืชตระกูลลมัน
ฤดูร้อน…..ผักหวานป่า  ผักอีนูน  ผักพฤกษ์
ฤดูฝน…….ผักเปราะ  ผักสามสิบ  อึ่งอ่าง  แย้

นี่คืออาหารประจำถิ่นไทยเบิ้งที่หมุนเวียนเปลี่ยนกันตามฤดูกาลที่มาเยือน  ชุมชนชาวไทยเบิ้ง  กลุ่มคนไทยที่มีอัตลักษณ์เฉพาะในรูปแบบวิถีการดำเนินชีวิต  ที่นี่…พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไทยเบิ้งโคกสลุง  ตำบลโคกสลุง  อำเภอพัฒนานิคม  จังหวัดลพบุรี  จัดกิจกรรมส่งเสริมการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยเบิ้งด้วยตลาดนัดศิลปวัฒนธรรมและเวทีสาธารณะชุมชน ครั้งที่  1  ตอน “อาหารการกินถิ่นไทยเบิ้ง กินตามฤดูกาล”  เมื่อวันเสาร์ ที่ 31 สิงหาคม ที่ผ่านมา  โดยนายประทีป  อ่อนสลุง  กลุ่มเมล็ดข้าวเปลือกไทยเบิ้ง  ครูภูมิปัญญาเป็นแกนนำในการจัดงาน  ภายใต้การสนับสนุนของแผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส.

“สาเหตุที่เลือกการจัดกิจกรรมในครั้งนี้เป็นเรื่องของอาหารการกินถิ่นไทยเบิ้ง  เพราะว่าได้มีการบรรจุเรื่องของอาหารเป็นหลักสูตรท้องถิ่นให้เด็กๆ ในชุมชนได้เรียน  และเพื่อเป็นการเปิดพื้นที่ให้นำสิ่งที่พวกเขาเรียนมาได้มีที่แสดงออก  จึงทำให้ดึงเรื่องของอาหารการกินมาเป็นจุดเด่นสำหรับการจัดกิจกรรมในคราวนี้  และที่สำคัญอาหารของไทยเบิ้งนั้นมีรูปแบบเฉพาะ คือ ไม่ใส่กะทิ  ไม่ว่าจะเป็นแกงบอน  แกงไข่น้ำหรือบางพื้นที่เรียกว่าแกงผำ  และแกงสามสิบ  หรือแกงอื่นๆ  ล้วนทำในรูปแบบของแกงป่าทั้งสิ้นและผักที่นำมาประกอบอาหารนั้นก็หาได้ในท้องถิ่น  นอกจากนั้นลานกิจกรรมยังมีกิจกรรมให้ร่วมสนุกมากมายทั้งการทำของเล่น  การรำโทนของคนเฒ่าคนแก่ที่นี่ที่วันนี้แต่งตัวเต็มยศมาในชุดพื้นเมืองของไทยเบิ้งกันเลยทีเดียว  ความน่าสนใจยังมีต่อเนื่องที่กิจกรรมบนเวทีที่ขนของดีของไทยเบิ้งมาแสดงแบบจัดเต็ม  อาทิ  รำโทน  รำกลองยาว  เป็นต้น  รับรองว่าจะทำให้ผู้ที่มาร่วมงานสนุกไปด้วยกันอย่างแน่นอนครับ”  นายประทีปกล่าวถึงการจัดงานในครั้งนี้

กิจกรรมที่น่าสนใจเริ่มขึ้นเวลาบ่ายโมง  โดยเริ่มจาก  “ห้องเรียนภูมิปัญญา”  ซึ่งเป็นฐานการเรียนรู้หลักสูตรท้องถิ่นอาหารพื้นบ้าน  อาหารที่ขนมาสาธิตกันในวันนี้มีด้วยกัน 3 อย่าง  คือ  แกงบอน  แกงไข่น้ำ(แกงผำ)  และแกงสามสิบ  ที่ให้เด็กและเยาวชนที่สนใจมาร่วมเรียนรู้นอกห้องเรียนไปพร้อมๆ กัน  ซึ่งหลังการสาธิตมีการถอดบทเรียนในสิ่งที่ได้เรียนรู้  นอกจากนั้นยังมีการสอนทำของเล่นท้องถิ่น  ได้แก่  การทำรถไขลาน  การพับกระดาษ  การสานปลาตะเพียน  การทำลูกโลก  และการทำดอกไม้  ได้รับความสนใจจากเด็กๆ ที่มาร่วมงานเป็นอย่างมาก  ส่วนในลานกิจกรรมข้างๆ กันสามารถของเห็นการแสดงรำโทนของผู้เฒ่าผู้แก่ที่มาออกจังหวะกันอย่างสนุกสนานโดยลืมอายุกันเลยทีเดียว  แต่หลังการแสดงจบก็แอบเห็นหลายคนคว้ายาดมกันมาดมคนละไม้ละมือด้วยใบหน้าเปื้อนยิ้มไม่มีวี่แววอ่อนแรงให้เห็นแต่อย่างใด

ถัดจากห้องเรียนภูมิปัญญาของชาวไทยเบิ้ง  ก็เดินหาของกินของใช้กันที่  ตลาดขายผักขายหมี่  ซึ่งเป็นตลาดขายของพื้นบ้านของไทยเบิ้งทั้งของกินและงานฝีมือ  ของกินที่ว่านอกจากจะเป็นผักที่หาได้ในท้องถิ่นไทยเบิ้งแล้ว  ยังรวมถึงขนมที่นิยมทานในหมู่ไทยเบิ้งด้วย  ได้แก่  ขนมตาล  ขนมเบื้อง (ขนมท้องถิ่นทำจากกะทิผสมแป้ง น้ำตาล และเกลือ  นำไปทอดในกระทะใส่น้ำมันน้อย  ทอดพอเหลือง  ลักษณะคล้ายโรตี)  ขนมกรวย  เป็นต้น  ที่ยกหม้อ  กระทะ  ก่อเตาถ่านปรุงให้ดูกันสดๆ เลยทีเดียว  ส่วนงานฝีมือที่นำมาขายก็เป็นงานฝีมือเย็บกระเป๋าของคนในชุมชนนำมาแสดงและวางขายภายในงาน  งานนี้ของสมัยใหม่นำเทรนด์หมดสิทธิสำหรับตลาดแห่งนี้

แดดร่มลมตกก็ได้เวลาทำพิธีเปิดกิจกรรมบนเวที  โดยกิจกรรมแรกเริ่มขึ้นเวลา 16.00 น.  เริ่มที่การเสวนาภาษาไทยเบิ้ง  ในหัวข้อ อาหารการกินถิ่นไทยเบิ้ง (กินตามฤดูกาล)  ต่อด้วยการกล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการจัดงานโดยอาจารย์มานพ  แย้มอุทัย  ผู้ทรงคุณวุฒิจาก แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรม สสส.  และ  ยายละมูล  พูนหลำ  ศิลปินพื้นบ้าน  มาร่วมกล่าวเปิดงานในครั้งนี้ด้วย  ความสนุกของกิจกรรมบนเวทีได้รับความสนใจมากขึ้นเมื่ออาจารย์มงคล  บุญเจริญ  มาร่วมกิจกรรมบนเวทีโดยการเล่านิทานที่เกี่ยวกับอาหารการกินของถิ่นไทยเบิ้ง  ซึ่งเรียกเสียงปรบมือและรอยยิ้มของผู้ร่วมฟังได้ไม่น้อยเลยทีเดียว  ต่อด้วยการแสดงรำโทนพื้นบ้านไทยเบิ้งโคกสลุงจากนักเรียนโรงเรียนวัดหนองตามิ่ง  การแสดงกลองยาวประยุกต์จากนักเรียนโรงเรียนไทยรัฐวิทยา  ฟ้องล่องแม่ปิงซึ่งเป็นการแสดงของชาวไทยยวนจากบ้านสวนดอกไม้  อำเภอเสาไห้  จังหวัดสระบุรี  ก่อนจะปิดท้ายกิจกรรมในวันนี้ด้วยการฉายหนังกลางแปลงเรื่อง ‘เมืองเรืองแสง  ตอน รางบันดาลใจ…ในเบิ้งบุรี’  โดยกลุ่มเมล็ดข้าวเปลือก  เป็นเรื่องราวของไทยเบิ้งที่เคยออกอากาศทางไทยพีบีเอส (ThaiPBS)  ซึ่งเป็นการปิดกิจกรรมที่ดังไปด้วยเสียงปรบมือของผู้ที่มาร่วมงานในครั้งนี้

งานนี้เรียกได้ว่าสัมผัสวัฒนธรรมไทยเบิ้งกันแบบเต็มที่ทั้งตาดู  หูฟัง  ปากชิมและมีส่วนร่วมกับความสนุกในทุกกิจกรรม  อิ่มท้องพร้อมอิ่มใจกันถ้วนหน้ากับงานตลาดนัดศิลปวัฒนธรรมและเวทีสาธารณะชุมชน ครั้งที่  1  ตอน “อาหารการกินถิ่นไทยเบิ้ง กินตามฤดูกาล”  ในครั้งนี้  ก็อย่าลืมติดตามข่าวคราวความเคลื่อนไหวกิจกรรมดีๆ เกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรมในครั้งต่อไปได้ทาง www.artculture4health.com  รับรองว่า แผนงานสื่อศิลปวัฒนธรรมสร้างเสริมสุขภาพ สสส. มีกิจกรรมดีๆ มานำเสนออีกแน่นอน