จากรายงานของกระทรวงสาธารณสุขในปี พ.ศ. 2557 พบว่าเด็กวัยเรียนจำนวนมากกำลังเผชิญกับภาวะน้ำหนักเกิน (overweight) และโรคอ้วน (obesity) โดยในเด็กทุกๆ 10 คน จะพบเด็กที่มีภาวะน้ำหนักเกินอย่างน้อย 1 คน และยังพบว่าอัตราโรคอ้วนในเด็กได้เพิ่มสูงขึ้นจากร้อยละ 8.8 ในปี พ.ศ. 2556 เป็นร้อยละ 9.5 ในปี พ.ศ. 2557

อัตราโรคอ้วนในเด็กที่เพิ่มสูงขึ้นนี้ ยังแสดงให้เห็นถึงโอกาสเสี่ยงที่เด็กจะเผชิญกับปัญหาสุขภาพเรื้อรังเมื่อโตขึ้น กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้เปิดเผยว่ารัฐบาลต้องใช้งบประมาณกว่า 5,500 ล้านบาทต่อปี ในการรักษาสุขภาพเด็กอ้วน นอกจากนี้ เด็กที่มีภาวะน้ำหนักเกินยังมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ได้แก่ โรคที่เกี่ยวข้องกับหัวใจ โรคเบาหวาน และโรคความดันโลหิตสูง มากกว่าเด็กที่มีน้ำหนักปกติ 2 เท่า อาจกล่าวได้ว่าโรคอ้วนเป็นบ่อเกิดของโรคเรื้อรังต่างๆ มากที่สุด

เป็นระยะเวลาหลายปีที่นักวิจัยได้ชี้ให้เห็นว่าอาหารที่ดีต่อหัวใจมีประโยชน์สำหรับเด็กและผู้ใหญ่ แต่อาหารพืชเป็นหลักในรูปแบบใกล้เคียงอาหารธรรมชาติ (Plant-Based Nutrition) นั้นมีประโยชน์และคุณค่าทางโภชนาการมากมายมหาศาลในการป้องกันและ ทำให้โรคถอยกลับ (reverse) ดังที่วารสารกุมารเวชศาสตร์ในสหรัฐอเมริกาได้ระบุว่า เด็กที่รับประทานอาหารพืชเป็นหลักในรูปแบบใกล้เคียงอาหารธรรมชาติ (whole foods, plant-based diet) หรืออาหารตามที่สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งสหรัฐอเมริกาแนะนำนั้น มีน้ำหนักและความดันโลหิตที่ลดลง และมีค่าโคเลสเตอรอลอยู่ในเกณฑ์ที่ดีขึ้นขึ้นภายในเวลาเพียง 4 สัปดาห์เท่านั้น

ด้วยรูปแบบการดำเนินชีวิตในเมืองของพ่อแม่ยุคใหม่ที่มีความเร่งรีบ ทำให้การสรรหาหรือตระเตรียมอาหารสำหรับครอบครัวจึงเน้นที่ความสะดวกรวดเร็วเป็นหลัก อาหารพืชเป็นหลักในรูปแบบใกล้เคียงอาหารธรรมชาติ (whole foods, plant-based diet) จึงเป็นสิ่งที่ง่ายที่จะนำไปสู่การมีน้ำหนักปกติและรักษาน้ำหนักตัวไว้ในระยะยาวได้ และที่สำคัญยิ่งกว่าคืออาหารในกลุ่มนี้จะเป็นย่างก้าวที่สำคัญที่นำไปสู่สุขภาพที่ดีกว่าสำหรับทุกคนในครอบครัว นอกจากจะช่วยป้องกันและทำให้โรคถอยกลับ (reverse) แล้ว ยังมีประโยชน์อื่นๆ อีกมากมายเหลือคณานับ

เราทุกคนอาจรู้ถึงความสำคัญของการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ และรู้ว่าอาหารที่มีคุณค่าเหล่านี้ช่วยให้เรามีสุขภาพที่ดีในระยะยาวได้ แต่จะมีสักกี่คนที่ตระหนักว่าการปรับพฤติกรรมการรับประทานที่ถูกต้องนั้น ควรเริ่มต้นตั้งแต่ในวัยเด็ก

การเลิกรับประทานเนื้อสัตว์โดยสิ้นเชิงอาจไม่ใช่สิ่งที่ทำได้ง่ายนัก แต่จากงานวิจัยหลายชิ้นพบว่าเด็กที่รับประทานอาหารมังสวิรัตินั้นมีรูปร่างที่ได้สัดส่วนมากกว่าเด็กในวัยเดียวกันที่รับประทานเนื้อสัตว์ด้วย และการรับประทานอาหารพืชเป็นหลักนี้ ยังช่วยลดน้ำหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย การเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารนั้น สามารถทำได้ง่ายๆ โดยการเริ่มต้นพร้อมกันทั้งครอบครัว ซึ่งมีวิธีการง่ายๆ ดังต่อไปนี้

1. เลือกเมนูอาหารมังสวิรัติจานโปรดของสมาชิกในครอบครัวมาสัก 3-4 เมนู เช่น สปาเก็ตตี้ ซอสมารีนาร่า หรือ ผัดผักกับข้าวกล้อง จากนั้นลองนึกถึงเมนูอาหารอีก 3-4 เมนูที่สามารถนำมาดัดแปลงเป็นเมนูมังสวิรัติได้ไม่ยาก เช่น เปลี่ยนจากลาบหมูเป็นลาบเห็ด หรือจากซุปเนื้อสัตว์มาเป็นซุปผัก
2. สนุกกับทางเลือกใหม่ๆ เช่น ลองทานอาหารชนิดใหม่ ปรุงอาหารที่ไม่เคยทำ หรือเปลี่ยนสถานที่รับประทานอาหาร โดยสามารถสอดแทรกลงเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมในวันหยุดสุดสัปดาห์สำหรับครอบครัว ข้อสำคัญคือการเลือกอาหารหรือวัตถุดิบในการปรุงอาหารที่หลากหลายเพื่อเพิ่มเติมความสนุกสนานให้กับการรับประทานอาหารสุขภาพ อาจลองฝึกทำเมนูง่ายๆ เช่น น้ำผักผลไม้ปั่นสีสันสวยงามแสนอร่อย รับประทานพร้อมกับผลไม้หลากหลายชนิด ร่วมกันในวันหยุด
3. หลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นลูกอม น้ำอัดลม โซดา น้ำพั้นช์ คุ้กกี้ หรือไก่ทอดที่คุณโปรดปราน ซึ่งอาหารเหล่านี้ให้พลังงานที่สูงแต่ไม่มีคุณค่าทางโภชนาการ แม้แต่น้ำสลัดแบบครีม มายองเนส เนย และมาการีน ก็เป็นสิ่งที่ควรเลี่ยง เมื่อนึกถึงอาหารสุขภาพ ให้ลองนึกถึงสีสันของธัญพืช ถั่วเมล็ดแห้ง ผัก และผลไม้ หรือเปลี่ยนมาดื่มน้ำผลไม้คั้นสดเมื่อรู้สึกกระหาย
4. เมื่อรู้สึกอยากทานของว่าง ให้ลองเปลี่ยนจากขนมขบเคี้ยวที่มีไขมันสูงมาทานถั่วเปลือกแข็งอบที่ไม่เติมเกลือ เมล็ดมะม่วงหิมพานต์หรืออัลมอนด์ดิบเพียงหนึ่งกำมือก็ให้คุณได้รับสารอาหารมากมาย ทั้งโปรตีน แคลเซียม และกรดไขมันโอเมก้า-3 เมล็ดแฟลกซ์ หรือเมล็ดทานตะวันก็เป็นอีกทางเลือกที่ดี
5. เลือกทานอาหารที่มีไขมันต่ำเสมอ การรับประทานอาหารไขมันต่ำและมีสีสันสดใสเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ทำให้มั่นใจได้ว่าเด็กๆ จะได้อาหารเพื่อสุขภาพ ยกตัวอย่างเช่น เปลี่ยนจาก เฟรนช์ฟรายส์มาเป็นมันเทศหรือฟักทองนึ่ง หรือถ้าเด็กๆ อยากทานไอศกรีม อาจลองทำหวานเย็นจากน้ำผลไม้ซึ่งสดชื่นและให้ประโยชน์มากกว่าไอศกรีม

ด้วยวิธีการง่ายๆ เหล่านี้  จะช่วยลดปริมาณแคลอรีที่คุณจะได้รับ ในขนะเดียวกันก็เป็นการลดปริมาณไขมันลงไปด้วย ลองเอาอาหารเพื่อสุขภาพใหม่ๆเหล่านี้เข้ามาในชีวิต จะช่วยให้ตุ่มรับรสค่อยๆปรับตัวรับรสชาติอาหารจากธรรมชาติที่ดีต่อสุขภาพของคุณและทุกคนในครอบครัว